هدف: امروزه، دانش به یکی از مهمترین و باارزشترین دارایی های هر سازمان تبدیل شده است و با توجه به افزایش تمایل سازمان ها به رویکرد دانشمحور در سالهای اخیر، بسیاری از آنها متوجه شده اند که مدیریت دانش میتواند به تولید دانش جدید و نوآوری کمک کرده و به ارائه محصولات و خدمات نوین یاری رساند؛ بنابراین، برای اجرای موفق مدیریت دانش، لازم است که ممیزی دانش به عنوان اولین گام این فرایند انجام شود. در این زمینه، ممیزی دانش در مشاغل آزادکاری یا سازمان های پروژه محوراز اهمیت بالایی برخوردار است و اجرای آن به عنوان یک فرایند نظام مند، میتواند به شناسایی دانش های موجود و مورد نیاز، افزایش کارایی و بهبود مدیریت خطر منجر شود. لیکن هدف این پژوهش بررسی ابعاد و مؤلفه های ممیزی دانش برای مشاغل آزادکاری است.

.
روش: پژوهش حاضر از نوع پژوهش های کاربردی است که با استفاده از روش پیمایشی- توصیفی و با رویکرد کمی انجام شد. به این منظور جهت بررسی دیدگاه خبرگان حوزه مدیریت دانش و فعالین مشاغل آزادکاری، در ابتدا پس از بررسی و تحلیل پژوهش های پیشین و بهره گیری از استاندارد ملی ایران- ایزو 9001، پرسشنامه ای شامل ابعاد و مؤلفه های ممیزی دانش طراحی و با روش دلفی شاخص های تأیید شده مشخص شد. سپس با استفاده از روش مارکوس، شاخص های تأیید شده تعیین وزن و اولویت بندی شدند و در نهایت مدل فرایندی ممیزی دانش برای مشاغل آزادکاری طراحی شد.

.
یافته ها: نتایج نشان داد که تمامی شاخص های رضایت مشتری تأیید شده و ابعاد مهمی چون شناسایی نیازها، انتظارات، اندازه گیری و بهبود مستمر برای سازمان از اهمیت بالایی برخوردارند. در مقابل، شاخص های مرتبط با ریسک و فرصت، از جمله ارزیابی، مستندسازی، بازنگری و اجرای اقدامات کنترلی برای کاهش ریسک ها، رد شدند. اولویت بندی مولفه ها نشان داد که "میزان رضایت مشتری به عنوان معیار اصلی موفقیت" در رتبه اول قرار دارد و "شناسایی مداوم نیازها و انتظارات مشتریان و برآورده آن" و "شناسایی و ارزیابی مداوم نیازها و انتظارات همکاران و ذینفعان به طور منظم" به ترتیب رتبه های سوم و پنجم را کسب کردهاند. همچنین، مشارکت فعال مدیریت عالی و تعیین اهداف کیفیت مشخص و قابل اندازه گیری، تطابق خدمات با نیازهای مشتری، و آموزش لازم برای بهبود دانش و مهارت کارکنان از عوامل مؤثر شناسایی شدند. بررسی نهایی معیارها با توجه به وزنه ای اختصاصی، نشان داد که معیارهایی چون "انجام فرآیند طراحی و توسعه محصولات و خدمات به صورت سیستماتیک و با استفاده از استانداردها و بهترین روش ها"، "آگاه بودن کارکنان به اهمیت نقش خود در تضمین کیفیت خدمات"، "زیرساخت های فناوری اطلاعات مناسب در فریلنسری برای پشتیبانی از فرآیندهای کاری" نیازمند بهبود بیشتری هستند.

.

نتیجه گیری: سازمان ها باید بر بهبود رضایت مشتریان و ذینفعان، توسعه فرآیندهای طراحی و توسعه محصولات، و ارتقای مهارت های کارکنان تمرکز بیشتری داشته باشند. در واقع فریلنسرها باید از مولفه های ممیزی دانش به طور مؤثری برای آگاهی از نیازها، جریان ها، موجودی ها و نقشه های دانشی خود استفاده کنند. در این راستا، انتظار میرود مشاغل آزادکار در خصوص نیاز به افزایش مشارکت مدیریت عالی در سیستم مدیریت کیفیت و توسعه زیرساخت های فناوری اطلاعات برای پشتیبانی بهتر در ممیزی دانش احساس مسئولیت بیشتری داشته باشند و به ارائه راهکارهای مناسب در مواجهه با مشکلات و خلاهای موجود بپردازند. بنابراین، پیاده سازی مدل های ممیزی دانش باعث میشود که آزادکاران بتوانند با بهره مندی از منابع دانش مطلوب و شناسایی نیازهای اطلاعاتی خاص در پروژه های خود کارآمدتر عمل کنند و همچنین ریسک های موجود در مسیر کسبوکار را شناسایی و مدیریت نماید.